De duurzame valkuil

De Europese samenleving heeft van ongeveer 500 n.C tot de verlichting onder het juk geleefd van de enige waarheid, het absolute geloof: het Christendom. Daarna zijn we langzaam bevrijd en hebben we onze nieuwe religie: de wetenschap, gestaag kunnen omarmen als de redding van de mensheid. In de 20ste eeuw hebben we natuurlijk feilloos aangetoond dat we met al onze beschaving toch opnieuw geneigd zijn te vervallen in geweld en zelfdestructie. De arrogantie die de mensheid keer op keer doet geloven dat ze de waarheid gevonden heeft fascineert me. Onderhand zouden we toch geleerd moeten hebben dat één waarheid niet bestaat. Zaken die onbetwist waar zijn, en die onder geen beding ter discussie mogen worden gesteld beangstigen mij. Mensen die een evangelie verkondingen met normen en waarden uit het stenen tijdperk zouden nu toch allang moeten zijn uitgestorven? Het zijn niet alleen gelovigen die zich schuldig maken aan deze erfzonde. Ook de wetenschap lijkt zich soms te positioneren in het centrum van het universum. Het zijn niet de wetenschappers zelf, maar de moderne zendelingen die met, soms omstreden, wetenschappelijke bevindingen strijd voeren. 

Soms bekruipt me het gevoel dat duurzame organisaties vanuit een dogma handelen. De duurzame goeroes preken over een wereld die zal vergaan in ellende als we onszelf niet veranderen. Bovendien is het probleem onafwendbaar tenzij we exact doen wat zij zeggen. Kritiek wordt snel weggewuifd als onzin. Kritiek op duurzaamheid wordt alleen gegeven door mensen die zich niet bekommeren om de toekomst van aarde: oliebazen en belanghebbenden die geld willen schrapen. Bovendien kun je duurzaamheid niet vergelijken met religie toch? Want dit gaat om wetenschap en wetenschap is immers rationeel en bovendien belangeloos. 

Het is zeker duidelijk dat we als mensheid op een keerpunt in de geschiedenis staan. Onze hele levenswijze staat onder druk. De wereld raakt overbevolkt en de druk op onze aardbol neemt onmetelijke proportie aan. Dit uit zich in allerlei crises: de voedselcrisis, de oliecrisis en de economische crisis. Je kunt dus stellen dat we nu meer dan ooit iets nodig hebben om in te geloven. Als we een toekomst willen creëren die voor de hele wereld leefbaar is moeten we zoeken naar wat ons verbind in plaats van wat ons anders maakt. Een valkuil van de groene religie is het prediken van een absolute waarheid. Het maakt discussie onmogelijk en laat veel mensen afhaken. In de kerk hoeft de priester geen zieltjes te winnen maar buiten de muren van zijn geloof leeft de cynicus die geen boodschap heeft aan god. Omdat duurzaamheid niet over een absolute waarheid zou moeten gaan maar over gedeelde waarden stel ik voor dat de apocalyptische retoriek uit de boodschap zou moeten worden geschrapt. Een tegenstander van de visie moet niet behandeld worden als een ketter, maar als een onderdeel van de oplossing. Dan bereik je pas echt mensen buiten de muren van je eigen kerk.